امروزه نرمافزارهای متعددی برای انجام پروژههای طراحی وکتور و رستر در اختیار طراحان قرار داده شده است که از جمله پرکاربردترین آنها میتوان به نرمافزار Photoshop، Corel Draw و Illustrator اشاره کرد.هرکدام از این نرمافزارها دارای فرمت های ذخیره سازی گوناگون جهت کاربردهای مختلف هستند. عدم آگاهی از کاربرد این فرمت ها میتواند در کیفیت فایل نهایی تاثیر بسیاری داشته باشد. بدین ترتیب ما در این مقاله به بیان تمامی فرمت های موجود , فتوشاپ به عنوان یکی از نرمافزارهای طراحی از نوع رستر دارای فرمت های ذخیره سازی گوناگونی است. در نرمافزار فتوشاپ و بررسی پرکاربردترین آنها میپردازیم.
PSD فرمت استاندارد و پیشفرض نرمافزار فتوشاپ است. هنگام دخیره سازی سند تمامی فایلها در صورت عدم تغییر فرمت به صورت PSD ذخیره میشوند. زمانی که یک سند با این فرمت ذخیره میشود، آیکون نرمافزار فتوشاپ در کنار فایل آن در سیستم قرار میگیرد این بدان معناست که سند به صورت لایه باز بوده و به راحتی میتوان مجددا آن را در نرمافزار فتوشاپ باز کرد.حجم و کیفیت فایل در این فرمت بالا میباشد و امکان طراحی پروژههایی تا ابعاد 30.000×30.000 پیکسل فراهم شده است. البته ممکن است در برخی موارد طراحان نیاز به فرمتی با حجم و ابعاد ذخیره سازی بالاتری داشته باشند به همین علت شرکت ادوبی نوع دیگری از فرمت به نام PSB را در نرمافزار قرار داده است که این محدودیت را از بین میبرد.
این فرمت رایجترین فرمتی است که در نرم افزاهای ساده همچون Paint نیز جهت ذخیره تصاویر مورد استفاده قرار میگیرد. در این فرمت، فایل طراحی شده با کیفیت کمتری ذخیره میشود. بنابراین به دنبال این کاهش کیفیت حجم فایل نیز کم میباشد. بازگشایی تصاویر ذخیره شده با این فرمت توسط برنامههای مشاهده تصویر انجام میگیرد. نکتهای که در مورد فرمت JPG,JPEG وجود دارد این است که با هر بار باز کردن فایل ذخیره شده، در نرمافزار فتوشاپ و اعمال تغییرات در آن به هنگام ذخیره مجدد، درصدی از کیفیت تصویر کاهش خواهد یافت. بدین ترتیب این فرمت به هیج عنوان مناسب کارهای چاپی نمیباشد.
از این فرمت جهت مانیتورینگ و ذخیره سازی تصاویر با نواحی شفاف (Transparent) برای صفحات وب استفاده میشود. همچنین این فرمت برای ذخیره سازی لوگو و استیکرهای مختلفی که در نرمافزار فتوشاپ طراحی میشوند نیز کاربرد دارد.بازگشایی فایلهایی که دارای این نوع فرمت هستند همانند بازگشایی تصاویر معمولی است و میتوان از برنامههای مشاهده تصویر در ویندوزهای مختلف استفاده کرد.
این فرمت مخصوص صفحات وب و مانیتورینگ بوده و همانند فرمت PNG دارای حالت شفاف است. فایلهایی که به صورت GIF هستند میتوانند به هر دو صورت متحرک و ثابت ذخیره شوند. بنابراین علاوه بر تصاویر، در ذخیره سازی انیمیشنهای ساده نیز میتوان از این فرمت استفاده کرد.لازم به ذکر است حجم این فرمت کم بوده و قادر به پشتیبانی طیف کمی از رنگها (256 رنگ) است. بنابراین برای طرحهایی که دارای طیف رنگی گستردهتری هستند مناسب نمیباشد.
این فرمت به عنوان فرمت شناخته شده برای کارهای چاپی، مورد استفاده قرار میگیرد. در این فرمت کیفیت و حجم فایل مورد نظر بالا میباشد.مزیت آن نسبت به دیگر فرمت های موجود در نرمافزارهای طراحی و گرافیک لایه باز بودن فایل خروجی است. بدین معنا که پس از ذخیره سند مورد نظر با این فرمت میتوان با بازگشایی مجدد آن در نرمافزار به تمامی لایههای فایل دسترسی داشت. نمایش آن در حالت عادی همانند نمایش به صورت فرمت عادی عکس یعنی همان فرمت JPEG و با استفاده از برنامههای مشاهده تصویر میباشد.
این فایل ها که در دوربین های دیجیتال یافت میشوند و به عنوان فرمت تصاویر خام یا فایل RAW شناخته میشوند، فایل های کم حجمی هستند که به هنگام فشرده سازی جزئیات خود را از دست نمی دهند و یا این اتفاق بسیار کم رخ میدهد. این فرمت نیز دارای اشکالاتی مشابه با TIFF میباشد و انواع بسیار زیادی از آن وجود دارد. اما در میان آن ها DNG شناخته شده ترین فرمتی میباشد که در میان چندین سازنده دوربین مانند Sony ،Canon ،Nikon و Olympus شهرت دارد و قابل تبدیل میباشد.
Bitmap یا BMP یکی از فرمت های گرافیکی با استفاده محدود است که تنها برای ویندوز OS کاربرد دارد. این فایل ها اغلب فشرده سازی نمی شوند. به همین جهت دارای حجم زیاد هستند و ویرایش را ساده تر میکنند. این فرمت به صورت گسترده ای مورد قبول واقع شده و کاربری آن ساده میباشد، بنابراین یکی از فرمت های مشهور میباشد.
برخلاف فرمت های پیکسلی که تا کنون نام برده شده است، این فرمت یک فایل تصویری وکتور میباشد. وکتورها از این جهت عالی هستند که به طراح این اجازه را میدهند تا تصویر را تا هر اندازه که می خواهند بزرگ کنند بدون آنکه کیفیت عکس پایین آید و پیکسل های آن مشخص شود. فایل های EPS را میتوان به بسیاری از برنامه ها برای ویرایش و تطبیق انتقال داد و یکی از گزینه های بسیار شناخته شده برای عکاسان و دیگر هنرمندانی است که با صنعت چاپ در ارتباط هستند.